Heere Heeresma

Simon-Heere Heeresma, gestorven in het tehuis Rosa Spier in Laren. Iets met eindstation voor kunstenaars en wetenschappers. Ik had er nog nooit van gehoord. Even dacht ik dat het de allerlaatste grap van de schrijver was.

In zijn zogenaamde sleutelroman ‘schrijvers van vroeger’ beschrijft Esteban Lopez Heeresma als een geniale intrigant. Later als schrijver was Heeresma berucht om zijn meedogenloze onderhandelingen met

uitgevers. Hij heeft er ook een behoorlijk aantal versleten. Rap, Scheffers, Contact, de Prom, de arbeiderspers…meestal eindigde zo’n relatie na een hevig conflict in een zompig modderveld.

Waar Heere zijn hak zette groeide nooit meer leven.

“Ik laat over me heen lopen, maar geen hele dagmarsen”

of

“Eeuwige deining is weggelegd voor de oceanen, van de mens mag meer worden verwacht”

Heeresma ging de strijd aan. Zijn zoon Heeresma jr. werd van school gehaald en een jarenlange juridische strijd volgde. Ook hier tok hij zijn baan. Lang zat hij in allerlei comités waaronder iets met een bewonersgroep in de Bijlmer. Ook schreef hij samen met drie anderen het ‘Manifest voor de jaren zeventig’ Hierin werd een aanval gelanceerd tegen de gevestigde orde van uitgevers en schrijvers. In het manifest werd gepleit voor leesbare teksten. Voor iemand die toch min of meer gepredestineerd was tot eenzelvigheid heeft hij veel van die dingen ondernomen. Later, zei hij zelf, schitterde hij vooral door afwezigheid en werd publiciteit als baarlijke nonsens de deur gewezen.

Heere had nog twee broers, Marcus-Aurelius en Faber-Johannes. Marcus schreef ook, van hem zijn de boeken: Anna, de lokettist en Landgenoten. Ook schreef Marcus nog twee dichtbundels. Met Heere was hij gebrouilleerd en in een interview beweerde Marcus veel van Heeres werk te hebben geschreven. Marcus dronk zich wankelend naar de afgrond.

Faber sloeg al in 1969 tegen de vlakte stuk -op zwart basalt- in Ibiza door een verkeersongeluk. Als Heere over Faber sprak was dit doordesemd met liefde. Faber schreef ook nog twee thrillers en ook nog één samen met Heere. Op veel van de omslagen van Heeres boeken worden etsen van Faber gebruikt.

De dood van zijn broer was al vooraf gegaan door de vroegtijdige dood van zijn vader. Midden in de oorlog stierf de vader van Heere. Hij was een markant theoloog. Ook over zijn vader sprak Heere met een oneindige genegenheid. De dood van zijn jongere broer Faber en het plotselinge sterven van zijn vader moeten toch diepe voren hebben getrokken.

Veel is al gezegd over boeken van Heeresma als ‘Han de Wit gaat in ontwikkelingshulp’ en ‘Dagje naar het strand’. Ook worden zijn porno persiflages vaak genoemd. De echte grote Heeresma vindt men echter ook en vooral in de minder bekende boeken. De verhalenbundel ‘Bevind van zaken’ met het schitterende ‘Gallico’, de ‘zuidelijke’ roman ‘De vis’. Dit zijn toonbeelden van meesterschap gevuld met een voorgoed verdwenen melancholie. Dan is daar ook nog het zo’n beetje vergeten werk ‘Hip, hip voor de antikrist’ uit 1969. 25 jaar voor de Dutroux affaire.

Behalve over de schrijver kunnen we het voortaan ook over de profeet Heeresma hebben.

Nog één van zijn moedige ondernemingen is zijn boek met de briefwisseling met Laurie Langenbach. Langebach, vriendin van Wally Tax, ook schijfster, stierf jong aan kanker. In het boek ‘Hier mijn hand en daar jouw wang’ schijven twee mensen, tegenpolen, elkaar prachtige brieven.

Op de achterflap staat dat Laurie werd begraven op de dodenakker Westduin. Ver van haar Amsterdam. Maar dicht bij zo’n eindeloze zee.

Ach ja, Heeresma… ergens in 1994 ontmoette ik Ansje van Brandenburg in zo’n typisch Heeresma café. Honkbalknuppel achter de kist, lallende matrozen, pandoeren mitsgaders brekend glaswerk.

Ik schreef een kort briefje en uiteindelijk stuurde hij mij het zeldzame boekje ‘Dronken deuren’

Straks twee fragmenten.

Opdat wij niet aan het vergankelijk leve kleven.

Gedenk hem in uw hart.

Café olde Cleercoop

De deurbeugel zat toen ook al verkeer om. Portiek was indertijd niet verlicht. Grote vracht bier. Veel genever. Ondertussen man getroost wiens vrouw overleden. Gezellige sfeer. Gepandoerd met enkele oude mannen en hen onderwijl bedreigd. Tenslotte poes gepakt en in gezicht kastelein gegooid. Daarna gevlucht en deze gelegenheid verder gemeden.

Hotel nachtcafé Mayflower

Had vroeger een sjieker entree met potpalm in koperen bakken. Nadruk lag toen meer op ‘gelegenheid geven’ Vanwege verkoudheid 20 Beerenburgers, afgeblust met een 10-tal pilzen. Op bar gaan staan om te bewijzen dat ik het plafond kon raken. Met grote lichtkroon er weer afgevallen. Eigenaar eiste vergoeding en ging worstelen. Politie maakte er een eind aan. Meegegaan naar bureay Tiel. Proces-verbaal opgemaakt. Nooit meer iets van vernomen. Waarschijnlijk vals adres opgegeven.