Niemand meer jaloers

Waarom wordt het nooit wat met grote delen van de Derde Wereld? Omdat de meeste mensen daar geloven in een voor de hand liggende theorie over hoe de wereld in elkaar zit. Het ligt voor de hand om te denken dat je rijk kan worden door anderen iets af te pakken. En dat is ook zo. Van afpakken kan je zonder veel moeite rijk worden. Het enige wat nodig is, is een beetje geweld, of daar mee dreigen.

In de Derde wereld heerst de opvatting dat er naast afpakken geen andere methoden bestaan om bezit te verwerven. Voor wie rijk wil worden in de Derde Wereld klopt dat. De islam, het hindoeïsme en het boeddhisme zijn


derde-wereld godsdiensten. Wie opgroeit in die cultuursferen, weet wat rijk worden is. Dat is met succes anderen het hunne ontnemen of onthouden.

Wie in het Westen is opgegroeid, gaat soms ook denken dat alleen afpakken rijk maakt. In de zandbak van de kleuterschool was dat immers daadwerkelijk het geval: wie een schep wilde hebben, moest hem van een ander afpakken. Zelf in de zandbak een schep maken was er niet bij.

Het is kinderlijk, maar ook in het Westen zijn dan ook grote groepen gaan geloven dat je alleen en uitsluitend door afpakken rijk kunt worden. In het Westen is dat niet het geval, er bestaan daar meer mogelijkheden. Toch zijn er ook daar genoeg goedwillenden die geloven dat iedereen die meer heeft dan een ander, dat van een ander moet hebben afgepakt, en dus een schurk is. De directie van de kleuterschool wordt vervolgens van harte uitgenodigd met harde hand de rijkdom onder de zwakkeren te herverdelen. De lessen uit de kleuterschool maken het moeilijk om geloof te hechten aan de oude economenwijsheid dat welvaart ontstaat wanneer een ieder wordt gelaten in het ongestoorde genot van de vruchten van zijn arbeid.

Herverdeling is in het Westen een ‘beleidsprioriteit’ van de staat geworden, en leidt tot een gestaag toenemende bedilzucht die wordt uitgeoefend door bureaucratieën waarin de hulpgerechtigden van de ene instantie naar de andere heen en weer geschoven worden. Reclassering, sociale dienst, jeugdzorg, algemeen maatschappelijk werk, de woningbouw, SVB, politie, GGD, het is daar een nobele strijd – niet alleen om de cliënt te helpen, dat gebeurt natuurlijk ook wel, maar vooral om de cliënt als eerste te hebben weten door te verwijzen naar de plek waar hij zijn recht op hulp kan incasseren. De opvatting dat bedilling door en namens de overheid inefficiënt en niet helemaal netjes is, is steeds meer gaan gelden als excentriek. Het inzicht dat al die bedilling en al die hulp alleen mogelijk is door anderen het ongestoorde genot van de vruchten van hun arbeid te ontnemen, is verdwenen.

De bedilling door de staat is ook in het Westen ver voortgeschreden. Behalve enkele delen van het bedrijfsleven zijn alle sectoren van de maatschappij, ook in het vrije Westen, in handen van de overheid. Er zijn geen sectoren meer over waar de staat niet een beslissende invloed uitoefent. Er is dus heel wat te bedillen. Topmanagers en politici zijn onderling uitwisselbaar en fladderen heen en weer van de ene naar de andere sector. Beroepsbedillers van alle niveaus (ambtenaren, rechters, bankmanagers, onderwijspersoneel, maatschappelijke werkers, wetenschappers, bestuurders, ‘leidinggevenden’, regenten, journalisten) voelen zich al snel aangetrokken tot de bedilpartijen: D666, GroenLinks, PvdA. De rechthebbenden op hulp natuurlijk evenzo. De droomcoalitie van derdewereldgodsdienst en de Westerse ideologieën van bedilling ligt dan ook voor de hand.

Dat er mensen en maatschappijen zijn die hun rijkdom te danken hebben aan hun eigen inspanningen zonder dat er iemand voor de schepping van die rijkdom benadeeld heeft hoeven worden, achten de beroepsbedillers en de derdewereldisten uitgesloten. Het kan ook niet anders dan dat zij dat uitgesloten achten, want een beroepsbediller dankt zijn inkomen aan het op nobele wijze verlenen van steun aan de ‘benadeelden’ van verrijkingen die immers per definitie onrechtmatig waren. Zijn broodwinning, ja, zijn identiteit zou op het spel komen te staan als het mogelijk was rijkdommen te scheppen zonder iemand te benadelen, bijvoorbeeld door het toestaan van meer vrijheden, meer rechtszekerheid, of fatsoenlijk bestuur.

Statelijke afscheidingen als die in Cyprus of die tussen Maleisië en Singapore illustreren dit. Sinds de afscheidingen gaat het de een goed, de ander niet. Maar het enige verschil tussen de hier nieuwgevormde staten, die tevoren één waren, is de ideologie en de maatschappelijke ordening. Er is in Grieks/Turks Cyprus en Singapore/Maleisië werkelijk niets te verzinnen dat een verklaring kan bieden voor het verschil in welvaart en welzijn tussen de nu van elkaar losgemaakte politieke eenheden – behalve de mentaliteit van de bewoners. De gebieden die wel varen, hebben niemand iets afgepakt. In tegendeel: in de gebieden waar het niet goed gaat, is afpakken aan de orde van de dag.

Te geloven dat afpakken de enige bron van welvaart is, is een denk- en waarneemfout die een lange reeks van politieke consequenties heeft, allereerst de huidige vormen van herverdeling. Het welvaarts- en welzijnsverschil in streken waar werkelijk geen enkele andere oorzaak te bedenken is dan cultuur-verschillen, laat daarentegen overtuigend zien: welvaart hangt af van de maatschappelijke ordening, en die is op zijn beurt afhankelijk van cultuur, godsdienst en ideologie.

Toch gaat het politieke bewegingen die zich baseren op afgunst, bedilzucht en jaloezie voor de wind. De politieke bewegingen in het Westen die die wind in de zeilen hebben, spannen bovendien vaak samen met de gelijkgestemde niet-Westerse ideologieën en godsdiensten. Al met al groeit ook in het Westen het aantal kiesgerechtigden dat het verdorven Westen haat.

Maar helaas, de feiten werken niet mee. Het Westen is nu eenmaal welvarend geworden door een maatschappelijke ordening te kiezen die concurrentie, vrijheden, wetenschap, technologie, behoorlijk bestuur, zelfredzaamheid, debat en welvaart mogelijk maakt. De ideologieën die in de Derde wereld gangbaar zijn onderwijzen daarentegen het tegenovergestelde: dat de welvaart van het Westen een gevolg is van onwelvoeglijk gedrag jegens de Derde Wereld. Het Westen moet dus bestreden worden. Herstelbetalingen! Weg met de vrijheid! Weg met het Westen! Het zou raar zijn als dit geen steun vond bij gelijkgestemde westerse bewegingen en organisaties.

Een keuze voor een maatschappelijke ordening die gebaseerd is op afgunst, haat, jaloezie en een algemeen verbod op vrijheden en concurrentie schept een soort Pakistan – een land dat steeds armer wordt. Een keuze die gebaseerd is op vrije markt en vrije concurrentie, op godsdienstvrijheid en andere burgerlijke vrijheden, schept een soort Taiwan of Zuid-Korea – landen waar de welvaart steeds maar weer toeneemt, maar die zestig jaar geleden er even sneu aan toe waren als Pakistan en Ghana nu.

In blije samenwerking met derdewereld-ideologieën proberen de Rode en de Groene Khmer, zowel in het Westen als in de Derde Wereld, de nog bestaande vormen van vrijheden te vernietigen, als onderdeel van hun plannen om een nieuwe maatschappij voor een Nieuwe Mens te scheppen – een mens op wie niemand meer jaloers hoeft te zijn.