Strijdbijl begraven?

Natuurlijk wil ik wel iets schrijven over de nieuwste trend voor de 15 minutes of fame die Australië de afgelopen weken in haar grip houdt. Een planker laat zich in kaarsrechte positie liggend fotograferen op de meest ongewone plaatsen, zodat de foto direct op Facebook geplaatst kan worden ter meerdere eer en glorie van de planker. Maar de afgelopen weken heeft planking een bittere bijsmaak gekregen, dit vooral vanwege de 20-jarige inwoner van Brisbane die na een nachtje uit in dronken toestand op de railing van zijn balkon ging planken, wat resulteerde in een fatale val van zeven verdiepingen. Deze week was er ook een scholier die dacht alle andere plankers de baas te blijven door op de spoorweg te gaan planken. Dat had gelukkig geen consequenties, maar het planken heeft duidelijk haar onschuld verloren. Exit planking.

Mijn creatieve brein maakte derhalve overuren de afgelopen dagen. Onderwerpen genoeg; we hebben nog altijd de BDS-boycot actie tegen Israël, recentelijk in Australië nieuw

 leven ingeblazen door de Greens – wat zorgde voor een enorme backlash tegen de partij. Maar het ergste van alles was wel de reportage over live cattle transport vanuit Australië naar Indonesië, waar, zo werd op uitermate confronterende wijze duidelijk uit de reportage in Four Corners, de dieren een uiterst gruwelijke dood staat te wachten. Kom bij mij niet meer aan met het sprookje van het ‘humane’ karakter van onverdoofd slachten. Die arme koe, die daar met half afgesneden hoofd (mes veel te bot) lag dood te spartelen terwijl het bloed uit haar keel gutste met angst en pijn in de ogen die me altijd zal bijblijven is het ergste wat ik in tijden heb gezien. Een diplomatieke rel tussen Australië en Indonesië is geboren.

Maar daarover later allemaal meer. Ik wilde deze column graag reserveren voor positief nieuws. En zie, het werd mij op een presenteerblaadje aangeboden toen ik deze morgen dagblad The Australian opensloeg. “Paul Theroux and V.S. Naipaul write off 15-year war”. Het was een kop die ik nooit meer had verwacht nadat ik zes jaar terug het vernietigende boek Sir Vidia’s Shadow had gelezen, waarin Paul Theroux voorgoed afrekende met zijn leermeester en vriend van zo’n dertig jaar. Acrimonious; ik ken weinig boeken die dit predikaat zozeer verdienen als dit boek en de Nederlandse vertaling ‘scherp’ of ‘bits’ dekt de lading minder dan dit prachtige Engelse woord, waarin alle venijn ligt die dit boek zo memorabel maakt en die mij jarenlang weerhield een boek van Naipaul uit de kast te halen. We zien in dit boek uit ‘99 een vriendschap langzaamaan desintegreren met een erg negatieve rol voor Naipaul. ‘Vidia’s temperament was a riddle’ zo lees ik als ik het boek willekeurig ergens aan het eind opensla. Die ‘riddle’ is nog zacht uitgedrukt. Ik herinner me nog dat het definitieve einde van de vriendschap vooral te maken had met Naipauls nieuwe echtgenote, maar voor de details verwijs ik liefhebbers graag naar het boek zelf. 

Sir Vidia’s Shadow werd mij in 2005 toegestuurd door goede vriend en Naipaul-liefhebber R. “Dit is het tweede exemplaar dat ik voor je koop want het eerste liet ik met mijn stomme kop in een tasje aan mijn fiets hangen, zodat het natuurlijk binnen tien minuten gejat was door iemand die er waarschijnlijk geen moer aan heeft. Het maakt duidelijk hoe belangrijk ik het vind dat je dit leest”, aldus R. in een begeleidend schrijven. Ik kon het boek nauwelijks neerleggen. Fantastisch geschreven en inderdaad; Naipauls reputatie verbleekte ook voor mij volledig. Het duurde vijf jaar voordat ik afgelopen jaar weer een boek van hem uit de kast pakte (A turn in the South), wat hem overigens direct weer in de top van mijn lijstje van favoriete schrijvers plaatste.

Het afgelopen weekend troffen de twee gewezen vrienden elkaar op een festival in Engeland. Theroux zag Naipaul, maar had de aanmoediging van Ian McEwan nodig om op hem af te stappen. Het feit dat beide schrijvers toegaven dat ze elkaar hadden gemist belooft veel goeds. Hoe het verder gaat is uiteraard afwachten, maar het verhaal en vooral de bijgaande foto bezorgden mij het gelukzalige gevoel waar ik vandaag naar zocht. Ik heb er maar vast een glas op gedronken. Puur bij toeval kocht ik afgelopen zondag Naipauls Letters between a Father and Son. Ik zal ook een boek van Theroux uit de kast trekken. Vanavond is gereserveerd voor de hernieuwde vriendschap.