Voyeurisme en roddelzucht

door: Dick Gilsing

“Uw sexe is van een gruwelijke trouweloosheid…”

Het wil nog niet zo vlotten met Secret Story, het nieuwe reality-programma van Net 5. De deelnemers zijn dan wel zorgvuldig geselecteerd maar ogen vooral als plastic personages in een tweederangs toneelstuk, de verhaallijnen lijken te veel bedacht, het interieur van Het Huis der Geheimen, een locatie even buiten Lissabon, doet soms pijn aan de ogen. De kijkcijfers dalen dus. Kosten noch moeite zijn gespaard om na het enorme succes van Big Brother, en in iets mindere mate van De Bus en De gouden Kooi, het format van de realityshow een nieuwe invulling te geven. Evenals Big Brother is dit nieuwe reallife programma een sociaal experiment. Vijftien personen zijn gedropt in een afgesloten ruimte, waar ze het met elkaar moeten zien te vinden, of niet. En wij, kijkers, zijn de voyeurs , die ons verbazen over en verlekkeren aan alle intrigues die zich in de loop van dertien afleveringen zullen ontwikkelen. In Big Brother was er eigenlijk maar één simpele plotlijn: de deelnemers konden elkaar nomineren voor de oprotlijst; één van hen werd dan weggestuurd door de kijkers. De spin-off van Net 5 zit veel ingewikkelder in elkaar. Ook hier kunnen de deelnemers weggestemd worden, maar er zijn andere verhaallijnen die een belangrijkere rol spelen. Iedere speler draagt een geheim met zich mee, dat hij of zij zorgvuldig moet zien te bewaren. Maar iedereen is er op uit elkaar die geheimen te ontfutselen. Raad je een geheim, dan verdien je geld. De uiteindelijke winnaar krijgt een ton. Maar er zijn ook opdrachten tussendoor. En ook het publiek kan via sociale media invloed uitoefenen op het verloop van het verhaal. Een kruising eigenlijk tussen Big Brother en Wie is de mol. Er is al geopperd, dat er een terror Jaap ontbreekt, die tierend en kotsend wat leven in de brouwerij zou kunnen brengen. Voorlopig moeten we het doen met verwikkelingen als de verdwijning van Maik. De afgelopen week vroegen de deelnemers zich af, of hij teruggekeerd was naar Nederland. Vooral Monique was intens verdrietig over Maik’s verdwijning. Ze wist niet, dat hij niet ver van haar vandaan zat, in de Geheime Kamer. Wij wisten (oh, dramatische ironie) dat wel en wij voelden ons belazerd, want wij hadden voor zijn vertrek gestemd.

In 1744 schreef de Franse blijspelschrijver Marivaux zijn toneelstuk La Dispute, in onze tijd vooral


bekend geworden door de enscenering van Patrice Chéreau in 1973. De Haagse Comedie waagde zich nogal eens aan stukken van Marivaux. In het seizoen 1982/83 voerde dit gezelschap Het Dispuut op in de regie van Eddy Habbema. In 2010 nog toonde de Comédie Française haar recente enscenering van het stuk in de Haagse Schouwburg. La Dispute is doortrokken van de achttiende-eeuwse verlichtingsidealen en het Terug naar de natuur van Rousseau. Een aristocratisch liefdespaar, de Prins en Hermiane, disputeren over de vraag wie als eerste bedriegt in de liefde, de man of de vrouw. De Prins stelt voor – ook om indruk te maken op zijn geliefde - de proef op de som te nemen. Hij laat 2 meisje en twee jongen, die zijn vader – bij wijze van experiment – in volledige afzondering liet opgroeien (alleen twee zwarte (!) bewakers hielden een oogje in het zeil), door diezelfde surveillanten (een man en een vrouw) in een afgesloten ruimte plaatsen. Heimelijk bespieden (ook hier dramatische ironie)de Prins en Hermiane hen. Met verbijstering zien zij – en met hen het publiek – hoe de vier zich met wilde hartstocht in alle valkuilen van de liefde storten. Blinde verliefdheid, begeerte, jaloezie, bedrog, verraad en wanhoop. Niets blijft hen bespaard. Wanneer één van de bewakers Mesrin vraagt waarom hij zijn Adine in de steek laat, verklaart deze: “(…) dit mooie gezichtje hier vraagt van me haar te laten varen.” Waarop Egle haar nieuwe vriend aanvult met de woorden: “Hij weet zijn ogen te gebruiken. Dat is alles.” (vertaling: Ernst van Altena). En de Prins en Hermiane? Zij krijgen geen antwoord op hun vraag. Man en vrouw, ze zijn beiden even verdorven. Of even slim. “Hermiane: Uw sexe is van een gruwelijke trouweloosheid, die verandert om niets..zonder er zelfs een voorwendsel voor te zoeken. De Prins: Oh, dat geef ik toe: de wijze van doen van uw sexe is op zijn minst schijnheiliger en daardoor welvoeglijker (…) Uw sexe bewijst meer lippendienst aan het eigen geweten dan de mijne; dat is alles.” Marivaux keek natuurlijk wel uit om tussen één van beide te kiezen, net zo min als de presentatoren (de bewakers van nu) in Secret Story. En het achttiende-eeuwse publiek dacht er het zijne van, maar roddelde erop los, achter de hand in het theater, en luider daarbuiten en in de salons. Net als wij. Min of meer tersluiks in de huiskamer. Maar voluit via twitter en facebook.