Details omdat ze er toe doen

Het relletje rondom het staatsbezoek van de koningin aan Oman is alweer weggezakt, toch wil ik er nog even op terugkomen omdat het beeld dat werd geschetst over de positie van de vrouw in Oman niet klopt. Tijdens het persmoment aan het eind van het bezoek had een journalist de koningin gevraagd of de hoofddoek geen symbool van onderdrukking was. De koningin beweerde stellig dat dit onzin is en dat vrouwen in Oman juist alle kansen hebben om zich te ontwikkelen. Maxima vulde haar aan met wat statistieken: tweederde van de studenten is vrouw en 70 % van de nieuwe werknemers in Oman is vrouw.

Enkele columnisten en webloggers verwezen er al naar maar ik wil het hier voor de volledigheid nog even noemen: het Global Gender Gap Report. Dit rapport onderzocht in 135 landen in hoeverre vrouwen even
gemakkelijk als mannen toegang hebben tot de gezondheidszorg, het onderwijs, de politiek, de arbeidsmarkt. Oman blijkt in deze ranglijst op de 127e plaats te staan.
Maar er zijn nog meer gegevens bekend. Zo is er ook nog een Amnestyrapport over Oman uit 2010 en dat bevestigt de ongelijkheid: “Women and girls continued to face discrimination”.
Oman blijkt ook één van de weinige overgebleven leden van de Verenigde Naties te zijn, die het VN-Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen nog niet heeft geratificeerd (Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women (CEDAW)). Oman heeft er al wel een uitzondering bij geplaatst: “All provisions of the Convention not in accordance with the provisions of the Islamic sharia and legislation in force in the Sultanate of Oman”. 
Deze uitzondering is bekend. Oman is lid van het OIC (Organisatie van de Islamitische Conferentie) en deze club kwam in 1990 met een eigen Islamitische Mensenrechten Verklaring en wordt gezien als het islamitische antwoord op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens die in 1948 door de Verenigde Naties zijn aangenomen.

Artikel 24 van deze eigen islamitische mensenrechtenverklaring geeft aan dat álle artikelen in de verklaring volledig ondergeschikt zijn aan de sharia: 'Alle rechten en vrijheden genoemd in deze Verklaring zijn ondergeschikt aan de Islamitische sharia.’ Nu wordt die 127e plaats in de ranglijst ineens een stuk duidelijker!

De koningin doelde vast ook niet op de buitenlandse werkneemsters in Oman (deze kindermeisjes en huishoudsters maken een kwart uit van de vrouwen in Oman). Over hún rechten zullen we het maar helemaal niet hebben want die hebben ze nauwelijks. Opmerkelijk detail hierbij is dat de slavernij in Oman pas in 1970 werd afgeschaft en wellicht is er een verband met de manier waarop de Omanis, die die tijd nog hebben meegemaakt, nu haar huishoudelijk personeel behandelen.
En dan zijn er nog de taboes waar de koningin zich ook niet aan gewaagd heeft; de vrouwenbesnijdenis en polygamie. Nog heel populair in bepaalde delen van Oman en nauwelijks bespreekbaar.
Dat vrouwen in Oman kansen hebben om zich te ontwikkelen klopt op zich wel maar dat is maar de helft van het verhaal. Het geldt vooral voor de vrouwen in Muscat. Woon je in Salalah dan is de situatie toaal anders. Hier zijn de vrouwen ondergeschikt aan de man en worden ze verplicht een sluier te dragen.

Een Omaanse blogster schrijft:
“Oman rocks for women. We kunnen werken, autorijden, stemmen en zo’n beetje alles doen (en dragen) wat we willen. De overheid geeft vrouwen alle kansen om te excelleren als ze willen …. mits hun vaders, broers en echtgenoten het goed vinden.
Als je in Muscat leeft en je bent een vrouw tussen de 20 en 30 jaar, dat betekent dit dat je waarschijnlijk werkt, autorijd, met je vrienden afspreekt voor koffie en meestal je eigen beslissingen neemt. Als je buiten Muscat woont, dan is de situatie anders. Als mensen over Oman lezen, dan lezen ze zeer waarschijnlijk over vrouwen in Muscat. Over hun prestaties, voorrechten, kansen en de geweldige levens die ze leiden. Zeilclubs voor vrouwen? Waarom niet! ‘smiddag samen met je vrienden banana-riding in Sawadi resort? Graag! Vrouwelijke bikers? Zeker! Fitnessen? Winkelen? Zaken? Hobby’s? Sporten?Zwembaden? Iedereen houdt van Muscat!
Ik kan niet voor de rest van Oman spreken, maar in Salalah is het leven beroerd voor vrouwen. Ik denk liever dat het leven voor iedereen fijn is maar ik moet eerlijk zijn. Mannen zijn hier de baas over de meeste vrouwen. Vrouwen worden gechaperonneerd, gecontroleerd en moeten meestal doen wat hen gezegd wordt. Zeker, duizenden meisjes gaan naar school of de universiteit maar op het moment dat ze afstuderen bepalen de mannen waar ze gaan solliciteren en of ze mogen werken of niet. Je studeert hard, behaalt het examen en dan vertelt je man dat je alleen mag werken op een school of op een plek waar je alleen vrouwelijke collega’s zult hebben.
Hij kan je gebieden om je gezicht te bedekken als je met hem in de auto zit omdat passeerders je misschien zouden kunnen zien. Hij kan je verbieden om in de tuin te zitten omdat de 12 jarige zoon van de buren op het dak zit. Hij kan je verbieden om je vriendin te bezoeken (die verderop in de straat woont) omdat ze geen familie is. Hij kan je naar de slaapkamer sturen omdat de loodgieter eraan komt om het toilet te repareren en je niet door hem gezien mag worden. Hij kan elke maand een deel van salaris eisen omdat je een ‘’vrouw’’ bent en je het niet nodig hebt en hij wel. Het kan je vader zijn, echtgenoot, verre neef en zelfs je 16 jarige broer. Zolang het een man is, is hij de baas over je. 
Ik haat het om pessimistisch te klinken maar ik kan niet liegen. Dit is de situatie voor een groot deel van de vrouwen in Salalah. De veranderingen gaan snel maar het zal jaren duren voordat de gemiddelde Dhofari vrouw kan solliciteren naar haar droombaan zonder dat ze eerst haar familie moet raadplegen, of dat ze in het openbare gedeelte van het café of een restaurant met haar vriendinnen kan zitten, of haar sluier kan afdoen zonder een WOIII te veroorzaken binnen haar stam”.

Het statement dat de koningin maakte met haar abaya en hoofddoek is precies het verkeerde signaal geweest voor deze vrouwen en voor alle andere vrouwen die elke dag voor hun vrijheid moeten vechten.

L. Goudsbloem