NRC, vrijdag 26 augustus 2005
Blijf af van de hoofddoekmeiden - Nora Kasrioui
Een onderzoek van TNS Nipo in opdracht van het blad Binnenlands Bestuur wees vorige maand uit dat een meerderheid van de Nederlanders wil dat er een wet komt die ambtenaren verbiedt een hoofddoek of andere islamitische kledij te dragen.
Bij een soortgelijk onderzoek dat in 2003 gehouden werd, vond de meerderheid van de Nederlanders het geen probleem dat overheidsfunctionarissen een hoofddoek dragen. Nu vindt 57 procent van de bevolking het een probleem wanneer een lerares een hoofddoek op heeft, en vindt 77 procent van de bevolking dat politieagentes met hoofddoek op onacceptabel zijn. Verder vindt 81 procent van de ondervraagden dat een rechter geen hoofddoek kan dragen. Dit soort onderzoeken zijn uiteraard goed om de menig van de burger te peilen. Immers, we leven in een democratisch land. Maar het doen en publiceren van zo'n onderzoek kan het klimaat jegens de hoofddoekmeiden in Nederland, onnodig verharden.
Ik ken in mijn directe kring als student en docent zeer veel hoofddoekmeiden. Wat mij is opgevallen is dat zij het erg goed doen in de Nederlandse samenleving. Ze studeren en/of werken hard om een positie binnen de Nederlandse samenleving te bevechten. Deze hoofddoekmeiden hebben het moeilijk genoeg. Dus: blijf van hun hoofddoek af. Zij veroorzaken geen maatschappelijke problemen. Zij zijn niet degenen die in naam van hun hoofddoek of van wie dan ook de Nederlandse samenleving terroriseren of aanslagen plegen.
De Nederlandse burger reist heel de wereld rond om cultuur op te snuiven, maar in eigen land heeft de meerderheid van de Nederlandse samenleving moeite met een hoofddoekambtenaar. Dit is Nederland op z'n smalst. Vroeger vond men het totaal geen probleem om les te krijgen van een non, nu vindt 57 procent van de Nederlandse bevolking het een probleem wanneer een lerares een hoofddoek op heeft. Waar zou deze omgekeerde ontwikkeling mee te maken hebben? Je zou toch denken dat het goed is dat leerlingen kennis maken met allochtone docenten die een hoofddoek dragen.
Zo leren ze dat de samenleving ook uit andere mensen bestaat. Ik heb als leraar in opleiding met hoofddoek op een jaar lang les gegeven. Mijn klas bestond de ene keer uit 'witte' leerlingen, de andere keer waren de klassen overwegend gemengd tot 'zwart'. Ik heb totaal geen last gehad van leerlingen en/of ouders die zich achtergesteld of gediscrimineerd voelden omdat ik een hoofddoek op heb. Integendeel. Men vond mij een aanwinst voor de school en wilde mij maar al te graag houden. Waarom? Omdat de school, zoals het hoort, mij op mijn capaciteiten en kwaliteiten wist te beoordelen en niet op mijn uiterlijk.
Het stelt mij enorm teleur dat zoveel Nederlanders niet verder willen of kunnen kijken dan de hoofddoek. Ik begrijp best dat de hoofddoek, gezien de recente ontwikkelingen, geassocieerd kan worden met het onprettige imago van de islam. Maar de hoofddoekmeiden mogen nooit voor die ontwikkeling verantwoord worden gesteld. Zij zijn niet degene die aan dat imago gewerkt hebben. Hun imago is veel belovend. Afblijven dus.
Nora Kasrioui is onlangs afgestudeerd als docent maatschappijleer.
Beste Nora Kasrioui, Onlangs ben je afgestudeerd als docente Maatschappijleer. Van harte gefeliciteerd. Kun je me echter ook vertellen of je docenten je tijdens die opleiding geleerd hebben dat Nederland een seculiere maatschappij is? Weet je ook wat dat inhoudt? Ik vraag het maar want het lijkt erop dat je leermeesters dat vergeten zijn uit te leggen anders zou je in je brief in de 'kwaliteitskrant' NRC van vrijdag 26 augustus jl. vast niet gepleit hebben voor hoofddoekambtenaren in ons toch al zo verwarde land. Is het je trouwens al die tijd dat je hier studeert niet opgevallen dat nonnen geen ambtenaarsfuncties vervullen, zelfs de 'zwarte-kousen-kerk-gangers' kom je in dergelijke functies niet tegen, én dat Nederlandse christinnen niet met hun geloof te koop lopen? Dat is geen omgekeerde ontwikkeling hoor, daar vergis je je in. Als je wel tijdens je opleiding hebt geleerd wat een seculiere samenleving betekent dan heb je het niet goed begrepen. Seculier betekent dat religie en politiek/de overheid gescheiden zijn. Begrijp je? Dus daarom dragen ambtenaren en rechters bij voorkeur geen religieuze, fundamentalistische of sekse-fascistische symbolen. Dergelijke symbolen behoren tot het privédomein, of in de prullenbak. Dat hebben we hier nou eenmaal zo met elkaar afgesproken, lang, lang geleden en dat werkt heel fijn. Als je het niet erg vindt, zouden we dat graag zo houden.
Ik begrijp wel dat je dolgraag toch die hoofddoek overal terug wilt zien in Nederland. Immers, jouw geloof maakt geen onderscheid tussen religie en politiek. Mohammed was behalve een profeet een krijgsheer die van wanten wist he! En zonder die hoofddoek die tevens je schoonheid voor ons verborgen houdt, mag jij wellicht niet eens het huis uit, laat staan werken, dus leg jij in je bescheiden arrogantie, de schuld en het probleem maar bij 'ons'. Gelijk heb je. Dat kan je natuurlijk altijd proberen want eigenlijk ben jij een slachtoffer van onze seculiere maatschappij, diep in je hart verlang je wellicht naar de sharia, de islamitische wetgeving. Over de rug van onze 'democratie' kun je misschien heel ver komen. Het is voor jou veel makkelijker om de Nederlandse samenleving te veranderen - ben je wellicht een bekeerling? - dan om de hand in eigen boezem te steken en om de strenge, religieuze baardmannen te overtuigen van de discriminatie die dit kledingstuk in de eigen groep met zich meebrengt, en tevens van de ongepastheid ervan in een seculiere samenleving. Jij kijkt wel uit. Aan die ideologie valt niet te tornen, dat weet jij heel goed. En wij, halfbakken Nederlanders, zijn immers zo tolerant - vandaar dat iedereen in principe welkom is - en geven onze eigen verworven rechten, normen en waarden makkelijker op dan zo'n rigide politiek/religieuze ideologie als de islam. (Dát is pas Nederland op z'n smalst.) Jij bent lang niet dom!
Maar jij draagt de hoofddoek helemaal vrijwillig zeg je? Daar twijfel jij niet meer aan, nadat je vader, (je man), je broers, je neven en neefjes en de imam en je moeder en noem maar op tegen je gezegd hebben dat het goed voor je is om hem, de hoofddoek dus, te dragen. Dan pas ben je een echte moslima nietwaar? Dan zou ik het ook geloven hoor dat het mijn vrijwillige keuze is. Trouwens, droeg je hem als kind al niet? Dan ligt je eigen keuze erg voor de hand hè! Je weet niet beter dan dat die bedekking bij jou hoort! Zonder ben je niet herkenbaar en aangezien jullie bevoorrecht zijn geeft dat problemen binnen de gemeenschap: vooral je niet mengen met andersdenkenden, ik heb namelijk nog nooit een pakweg Marokkaans meisje met een Nederlandse man in het huwelijk zien stappen. Dat is toch wel sterk, vind je niet? De islam moet zuiver blijven, wij zullen wel water bij de wijn doen, dat doen we al zo lang maar wat blijft er van onze wijn over? Vind je het gek dat ik me daar wel eens zorgen over maak?
Of is de keuze voor je kleine, fijne zelfgekozen gevangenis na 9/11 gevallen? En is je hoofddoek een politiek statement? En geniet je van alle aandacht die je krijgt? Dan ben je in wezen een fundamentaliste en een vijand van onze open maatschappij. Krijgt mijn vriend nog een hand van je?
Maak je vooral geen zorgen over de Nederlandse meiden, die voorlopig nog - zonder hoofddoek door het leven (kunnen) gaan, zij hebben pech en moeten het dan maar accepteren dat ze voor hoer worden uitgescholden, of onzedelijk worden betast door jouw broer, of je neefjes, die ook al niet beter weten aangezien jij een hoofddoek draagt, dus is die Nederlandse meid prooi voor hen. Ik zou geen andere conclusie kunnen trekken, jij wel? Maar daar heb jij geen last van, jij wordt niet lastig gevallen. Gelukkig maar. Jij houdt voet bij stuk dat je niets tegen de wet doet en dat je niemand kwaad doet. Dan moeten die andere meisjes ook maar een hoofddoek gaan dragen is misschien wel jouw logische conclusie. Jouw arrogantie is goed doordacht, aangezien je geen andere keuze hebt.
Lees jij wel eens een krant Nora? Natuurlijk, zo'n afgestudeerde meid als jij doet dat wel. Je oproep tot begrip voor een non-seculiere maatschappij staat immers in de NRC, die opvallend veel ruimte biedt aan de zogenaamde onderdrukten in dit land. Heb je dan begrepen dat vrouwen in Iran fikse straffen kunnen krijgen als ze zonder hoofddoek door het leven willen gaan? Je kunt daar niet spreken over 'hoofddoekmeiden'. (Van die term krijg ik wel de kriebels, alsof ik naar een Postbus-51 spotje kijk.) Of is je dat ontgaan? En heb je de televisiebeelden gemist? Heb je tijdens je studie ook het begrip 'solidariteit' bestudeerd? Of zijn je docenten dat ook vergeten? Vrouwenemancipatie, is dat nog aan de orde geweest? Trouwens, je zegt wel dat 'hoofddoekmeiden', ik zou liever spreken van hoofddoekaanhangers, (over hun moeders, die vaak het huis niet uit mogen, hoor ik je nooit, waarom eigenlijk niet?) het zo goed doen en geen maatschappelijke problemen veroorzaken, maar je weet toch wel dat fundamentalisten en terroristen het heel fijn vinden dat vrouwen zich bedekken? Waarom houd je dan toch hun sekse-fascistische ideetjes bewust of onbewust in stand? Ben je liever solidair met hen in plaats van echt voor jezelf te denken en klakkeloos over te nemen wat de groep vindt en denkt? Vind je dan eigenlijk toch niet dat je met de terroristen onder één hoedje speelt? Denk er nog eens over na. Alsjeblieft. Denk nog even aan Mohammed Bouyeri, de afslachter en aan de dames van de vermeende Hofstadgroep. En denk aan het land dat je zo veel mogelijkheden heeft geboden, dat moskeeën voor je heeft gebouwd. Wat wil je nog meer? Wat is je volgende stap? Waarvoor kies je als het er werkelijk op aankomt? Waar sta je dan? Als gehoofddoekte ambtenaar. Ik bedoel maar. Het spijt me dat ik je zo veel vragen stel maar het is me nu eenmaal niet duidelijk nu je zo pleit voor een symbool dat in de hele islamitische wereld staat voor vrouwonvriendelijk en dan druk ik me eufemistisch uit.
"Deze hoofddoekmeiden hebben het moeilijk genoeg", schrijf je nog. Wat bedoel je precies? Waarom hebben ze het zo moeilijk? Ben je het niet met me eens dat ze het zichzelf moeilijk maken? Als zij hun hoofddoek afdoen en zouden kiezen voor onze seculiere maatschappij, voor hun gastland of tweede vaderland, gewoon zouden meedoen, dan zouden ze het niet zo 'moeilijk' hebben. Dat geef ik je op een briefje. (Nederlanders zijn geen racisten, de huidskleur interesseert ons niet maar wel de ideologie.) Dan kunnen ze overal terecht. De vraag is alleen of jullie 'moslimgemeenschap' dat accepteert, dat is de vraag die je je zou moeten stellen. En aan de imam. Wat me zo verbaasd heeft in jouw brief is dat je helemaal voorbij gaat aan waar die hoofddoek voor staat, waarom je hem zo graag op hebt. Je wilt niet op je uiterlijk beoordeeld worden maar je vraagt er wel om, wij hebben immers geen andere keuze dan jou en de ideologie van de islam waarbij vrouwen een andere waarde hebben dan in onze seculiere maatschappij, te accepteren? Jij wilt ons land veranderen, wij moeten tolerant zijn voor intolerantie. Vind je dat niet onredelijk? Die lap stof is niet zo maar een lap! Wij mogen toch zeker wel kritiek op een ideologie hebben die jij zo zelfverzekerd uitstraalt? Waarom wil je je zo graag van ons onderscheiden? Vind je ons eigenlijk maar rare vrouwen en mannen? Die gelijkheid nastreven? Waarom doe je zo vrijwillig en hardnekkig mee aan het introduceren van de nieuwe achterstelling van de vrouw in dit land, ik weet het, je krijgt hier genoeg steun bij van Nederlanders als Anja Meulenbelt, maar toch? En waarom hoor ik van een vrouw als jij niet eens luid en duidelijk dat er niets mis is met je homofiele medemens? Van die dingen Nora.
Ik las laatst nog, nee niet in de kwaliteitskrant de NRC maar elders, dat ongehoofddoekte nieuwkomers in ons gastvrije land, in geen tijd hoofddoeken gaan dragen, men vermoedt dat dat komt door de druk die geloofsgenootjes uit de buurt op hen uitoefenen. Wat vind je daarvan? Of komt het niet voor in de kring waarin jij je beweegt? Wist je trouwens dat Allah of Mohammed het niet bevolen hebben om je onzichtbaar te maken voor mannen maar dat je je juist moet aanpassen aan de mores van het land waarin je woont? Vandaar dat de hoofddoek een anachronisme is die mij en vele vrouwen en mannen beledigt, ik kan wel zeggen diep kwetst. Heb je daar wel eens bij stil gestaan? Een navelpiercing hoef je je niet aan te laten smeren maar een spijkerbroek, een rok, een blouse of een trui, zijn hier gangbaar, waarschijnlijk heb je ze wel eens gezien. Niets mis mee hoor, het zijn eervolle vrouwen die ze dragen. De baardmannen, die hebben jou lelijk in de maling genomen. Lees eens het boekje, je hebt het zo uit: "Weg met de sluier" van Djavann Chahdortt en vervolgens Nahed Selims boek "De vrouwen van de profeet". Wil je ze van me lenen?
Als je daarna toch nog de hoofddoek prefereert boven een vrij en werelds leven, ga dan een 'klooster' in. Daar zal iedereen respect voor hebben. (En anders kun je natuurlijk naar een echt islamitisch land verhuizen, wat let je?) Dan kunnen de andere mensen in vrijheid doorleven zoals ze gewend waren. De nonnen weten hun plaats heel goed in dit land. Zo ver zijn we al, nu jij en je vele geloofsgenootjes of ex-geloofsgenootjes nog! Doe een stap voorwaarts in plaats van terug in de tijd. Want wij willen niet met je mee. Heel veel sterkte ermee en een beetje gepaste lef, uiteindelijk zal het best meevallen om in een seculaire maatschappij te leven en de 'identiteit' en de spelregels van dat land te respecteren.
Annelies van der Veer
31 augustus 2005
Deze tekst verscheen eerder op VetVEtVET
Eerdere reacties: hier
P.S. Ik schreef een email aan Nora K. met de vraag of ze op mijn tekst wilde reageren. Op 31 augustus kreeg ik twee reacties van Nora K.:
De eerste luidt:
"Effe vragen Annelies. Heb het nog niet gelezen.....stond dit nu in NRCHandelsblad van gisteren (waarvan ik me niet kan voorstellen da het gehonoreer is) of is dit naar jouw weblog gestuurd?"
En de tweede:
"Dag Annelies,
Ik alle snelheid en in alle haast stelde ik je die vraag.
Ik heb je brief nog niet gelezen. Als ik het nodig vind om te reageren zal ik dat zeker doen.
Fijne voortzetting Annelies.
Hartelijke groet,
Nora Kasrioui"
Nooit meer iets van Nora K. gehoord. Ze vond het blijkbaar niet nodig te reageren.