Necla Kelek over Sarrazin: "Een noodsprong"

Men zou over de thesen van Thilo Sarrazin over onderwijs en immigratie moeten discussiëren, niet de schrijver demoniseren. Maar de politieke klasse, die hij bekritiseert, weigert de discussie aan te gaan.

Wanneer een econoom, een financieel expert en een ervaren politicus zoals Thilo Sarrazin zich zorgen maakt over de toekomst van Duitsland, kan men verwachten, dat hij met de blik van de controleur verbanden analyseert, een kwalitatieve en kwantitatieve beoordeling van aantallen en samenhangen uitvoert en als politicus voorstellen doet hoe de problemen opgelost zouden kunnen worden. Deze verwachting wordt in zijn boek niet teleurgesteld. Hij brengt op 450 pagina’s data en feiten bijeen, die eigenlijk allemaal wel bekend zijn, maar in hun totaliteit en beoordeling toch verrassende verbanden en conclusies opleveren.

Uitgangspunt is de these, dat de ”Gouden Eeuw”, waarin de Bondsrepubliek zich sinds de jaren-50 van de vorige eeuw bevindt, teneinde loopt, omdat voorwaarden voor de welvaart, d.w.z. demografische en maatschappelijke formaties, dramatisch veranderen, de politiek dit negeert of de verkeerde conclusies trekt.

Sarrazin stelt vast, dat het autochtone deel van de Duitse samenleving de komende decennia zal krimpen, maar dat het aantal immigranten door immigratie en hogere geboortecijfers zal stijgen en dat deze groep volgens hem op grond van culturele hindernissen niet in staat is kwalificatietekortkomingen te compenseren.

Daardoor neemt het prestatievermogen van het productieve deel van de beroepsbevolking af, omdat Duitsland statistisch gezien minder technisch-wetenschappelijke intelligentie reproduceert. Als een van de oorzaken ontdekt hij verschillende intellectuele voorwaarden, op grond waarvan het onderwijspeil zou dalen, en hij bewijst aan de hand van de Pisa-studie, dat niet de financiële uitrusting van de scholen of de vermoede armoede beslissend is, maar kwalitatieve en culturele oorzaken deze ontwikkeling veel meer beïnvloeden.

Enerzijds is dit de kwaliteit van het onderwijs en anderzijds is het de basis van de leerlingen. Hoewel de Berlijnse scholen een veel gunstiger leraren/leerlingen verhouding hebben en meer geld per leerling uitgeven dan bijvoorbeeld in Beieren, staat Beieren bij de Pisa-studie bovenaan en Berlijn onderaan. Voor de schrijver zijn leskwaliteit en prestatieverwachtingen – onafhankelijk van Duitse of migrantenherkomst – beslissend. Sarrazin spreekt de these ”veel helpt veel” tegen en noemt alternatieven.

De door Sarrazin aangetoonde wisselwerking van intelligentie en demografie wordt als biologistisch zwartgemaakt. Daarbij lijkt toch gezond mensenverstand voldoende te zijn om te begrijpen, dat volkeren zoals die van Anatolië of Egypte, die er eeuwenlang door de Osmanen aan werden gehinderd om te lezen en schrijven, bij wie nu nog meisjes niet naar school mogen, andere talenten overgeërfd krijgen dan de zonen van Johann Sebastian Bach.

Moslims blijven achter

Het door islamitische onderzoekers uitgewerkte Arab Development Report klaagt al jaren, dat de gebrekkige traditie van het onderwijs, de ontbrekende lees- en abstractievaardigheid door het pedagogische principe van de Taqlid, dat de nakomelingen steunt en de nieuwsgierigheid verbiedt, de eigen samenlevingen verhindert zich te ontwikkelen. Bijna iedereen kan omgaan met een mobiele telefoon, maar de daarin zittende techniek is gewoon meer dan vijfhonderd jaar opgehoopte Europese geestesgeschiedenis en natuurwetenschappelijk onderzoek. Sarrazin zegt niet, dat het individu deze ontwikkeling niet kan begrijpen, maar is hier de econoom, die koel getallen beoordeelt.

Hij verwijst daarbij naar de Amerikaanse onderzoekers Herrnstein en Murray en schrijft: ”Het besef, dat intelligentie gedeeltelijk erfelijk is, is moeilijk te rijmen met voorstellingen van gelijkheid, volgens welke de oorzaken van ongelijkheid onder de mensen vooral zijn te zoeken in de sociale en politieke omstandigheden.” Sarrazin breekt een discussie open, waarin wetenschappers al jaren verstrikt zitten.

Voor sociale politici zouden Sarrazins uiteenzettingen over armoede en ongelijkheid en arbeid en politiek een noodsprong kunnen zijn. Enerzijds bevrijdt hij de discussie rondom armoede van de materiële afhankelijkheid. In het politieke begrip tot nu toe gaat men er dwars door alle partijen heen van uit, dat sociale vooruitgang, gezondheid, voeding en uiteindelijk geluk alleen bereikt kunnen worden door meer materiële toewijding. Hij stelt vast, dat in het politieke concept tot nu toe ”het individu, zijn gedrag en zijn verantwoordelijkheid” helemaal niet voorkomen. Dat wil hij veranderen en kwalitatieve criteria invoeren. Het gaat hem niet om die € 50,- meer, die een uitkeringstrekker dient te krijgen, het gaat hem erom, hoe effectief en verantwoordelijk deze ermee kan omgaan.

Sarrazin bediscussieert uitvoerig de verschillende uitgangspunten om rechtvaardigheid en bereidheid om te presteren in het beroepsleven te garanderen. Hij rekent het idee van het onvoorwaardelijke basisinkomen door en constateert dat dit concept veelmeer een mythisch dan economische alternatief vormt, hij bediscussieert de invloed van innovatie en globalisering. Wie denkt, dit allemaal al te weten, mag zich melden.

Voorwaarde voor succesvol leren zijn voor Thilo Sarrazin in het hoofdstuk over onderwijs ook, naast het onderwijsconcept, ook discipline en oefening. Ook denken kan men oefenen, zegt hij, en homogene leergroepen en op onderwijs georiënteerde ouders zijn noodzakelijk om sociale en materiële nadelen te vereffenen. Hier is Sarrazin helemaal sociaaldemocraat, die het onderwijssysteem ook als mogelijkheid voor sociale en maatschappelijke vooruitgang niet wil opgeven, die weet, dat rechtvaardigheid en gelijkheid elkaar oproepen, maar dat het een open vraag blijft wanneer de mens naar zijn behoefte en wanneer hij naar zijn prestatie behandeld moet worden.

Maar ook hier richt hij zich weer op cijfers en stelt vast, dat ondanks de subjectieve wil de statistiek duidelijk is en dat kinderen uit islamitische landen van herkomst, ook wanneer ouders zich subjectief inmiddels meer oriënteren op onderwijs, objectieve tekortkomingen hebben. En hier pas, in het 7e hoofdstuk, op pagina 255, begint de behandeling van immigratie en integratie. Sarrazin legt de integratieproblemen in Europa overwegend bij de moslims neer.

In tegenstelling tot de regering, die spreekt van 4,3 miljoen in Duitsland levende mensen met een islamitische achtergrond, gaat Sarrazin van 5,7 miljoen uit. Hij stelt met de Nederlandse immigratieonderzoeker Paul Scheffer vast, dat de moslims minder geïntegreerd, bovengemiddeld vaak ontvangers van sociale uitkeringen, benedengemiddeld ontwikkeld, vruchtbaarder, vaker crimineel en religieuzer dan de meerderheidsbevolking en ook dan andere migrantengroepen zijn. Hij beschrijft de onmogelijkheid om verschil te maken tussen de islam en islamisme en de islam zelfs als consistent systeem te definiëren. En tussen twee haakjes, de islam is geen ras, maar een cultureel systeem.

Ik definieer de islam niet alleen als geloof, maar als een politieke ideologie en een maatschappelijk systeem: een systeem, dat de scheiding van religie en staat, dus de seculariteit en de Verlichting ontkent, dat de verticale scheiding van mannen en vrouwen praktiseert, dat wil zeggen vrouwen discrimineert.

Door de poging om het systeem van de sharia, de religieuze normstelling, naast of boven het seculiere recht te plaatsen en te leven, ontstaat er een ander wereld- en mensbeeld, doen zich andere normen en waarden voor, die geleid hebben tot een algemene integratieonwilligheid bij grote delen van de islamitische samenleving. De resultaten van deze ontwikkeling worden door de schrijver statistisch bewezen. Hij citeert de door Seyran Ates, Güner Balci, Kirsten Heisig, Heinz Buschkowsky, mij en anderen aangeporde discussie over de verantwoordelijkheid van de moslims.

Sarrazin schetst de situatie van de islamitische migranten aan de hand van het voorbeeld van het Berlijnse district Neukölln en stelt vast: ”Bij ons hoeft niemand zich te integreren. Het volstaat als hij iemand vindt, die het aanvraagformulier voor een basisbestaan voor hem invult en hem helpt een woning te zoeken. De integratie, die in klassieke immigratielanden door de deelname aan het arbeidsproces wordt afgedwongen, wordt voor islamitische immigranten in Duitsland een luxe, die men zich kan, maar niet hoeft permitteren.”

De opwinding daarover lijkt mij overdreven en het argument van racisme een afleidingsmanoeuvre te zijn. Sarrazin raakt de kern van een politiek, die uitgaat van verkeerde voorwaarden. Dat hij niet in een islamitisch Duitsland wil leven, omdat hij dit maatschappijmodel verdacht vindt, waarin bestaat het probleem?

De econoom Sarrazin berekent, dat van de 750.000 arbeidsmigranten uit Turkije bijna 3 miljoen zijn geworden, van wie het valide deel tot 40% leeft van een uitkering, en zegt, dat dit economisch gezien een belabberde verhouding is. Hij denkt na of immigratie, zoals deze nu plaatsvindt, niet fout is. Dat is geen reden om je boos te maken over de boodschapper, maar wij moeten de politici, die dit resultaat moeten verantwoorden, vragen of ze in het belang van het land hebben geregeerd.

De politiek wil hem monddood maken

Sarrazin doet voorstellen over de immigratiepolitiek, die gedeeltelijk te vinden zijn in de programma’s van de politieke partijen, die echter, net zoals de wet tegen het gedwongen huwelijk, al jaren op de lange baan worden geschoven. Hij heeft het over taalstimulering, crècheplicht, dagonderwijs en verantwoordelijkheid van immigranten tegenover hun eigen lot en tegenover de samenleving en denkt er over na hoe de autochtone Duitse samenleving vanuit zichzelf uit het dilemma van vergrijzing en lage geboortecijfers kan geraken.

Het indammen van de ongebreidelde familiehereniging is een maatregel. Hij gaat er van uit, dat het verantwoordelijkheidsbesef van de migranten moet worden versterkt en dat, als de moslims nog verder zo in hun archaïsche cultuur willen blijven voortleven, zoals ze dat nu grotendeels doen, onze samenleving zichzelf afschaft. Mijn conclusie: hier heeft een verantwoordingsbewuste burger bittere waarheden drastisch uitgesproken en zich over Duitsland het hoofd gebroken.

En daarom moet Sarrazin blijkbaar nu een kopje kleiner worden gemaakt. Als men de media de laatste dagen heeft gevolgd, is de hele politieke klasse van de CDU tot Die Linke terug te vinden in een schreeuwend koor, dat probeert de spreker neer te brullen.

De Bondskanselier en haar minister van integratie laten hun verontwaardiging de vrije loop en doen net alsof ze zich beschermend voor de kinderen van de Koranschool zouden moeten opstellen. De voorzitter van de SPD is bang zijn Turkse kiezers kwijt te raken en zijn secretaris generaal treitert een kameraad. De sociaal werker in het bestuur van de Groenen heeft het over stamkrijgers, de minister van justitie van de FDP heeft het over verwarrende theses, een ex-bisschop van de Lutherse kerk over mensenverachting, de Turkse lobby wil hem aanklagen. Allen, die medeverantwoordelijk zijn voor de toestand van de integratie, roepen ”Houd de dief!” en ”Niet op deze toon” en ”Dat is gunstig voor rechts”.

Het literatuurforum in Berlijn schaft zichzelf als discussieforum af met een rondgestuurde mail en op ”Zeit-online” verwisselt men plaats, tijd en aanleiding en discussieert lauw of het politiek correct zou zijn om zich in dezelfde ruimte als Thilo Sarrazin te bevinden. Anderen roepen ertoe op om hem beroepsmatig te vernietigen. Men zou nu net zoals mevrouw Nahles kunnen vragen: ”Hallo, kan het een beetje minder?”

Ik zou graag een inhoudelijk en geen moreel debat over de thesen van Sarrazin voeren. Geen van zijn critici heeft tot nu toe inhoudelijk op de voorstellen gereageerd, laat staan zijn thesen weerlegd. Dat heeft men helemaal niet nodig, zo sterk ruiken de thesen naar zwavel. De indruk dringt zich op, dat hier een al lange tijd noodzakelijk debat met beproefde begrippen zoals racisme en populisme zou moeten worden besmet.

Bij enkele politieke uitlatingen heb ik de indruk dat hier een Duitse Haider of Geert Wilders of het versterken van de NPD moet worden aangetoond. Misschien wil men dat graag, zodat eindelijk het vijandbeeld weer klopt en men zich niet inhoudelijk met de vragen hoeft bezig te houden. De sociaaldemocraat Thilo Sarrazin en zijn boek zijn niet geschikt voor dit vijandbeeld,ook al zouden sommigen dit nog zo graag willen.

Deelname zonder prestatie, dat is een houding die de Duitse politiek al decennia lang daadwerkelijk reproduceert, ook al gaat het over ”eisen en stimuleren”. Het boek van Thilo Sarrazin is een kans om over de integratiepolitiek en daarmee ook over de toekomst van het land op belangrijke terreinen na te denken. Ook moslims moeten de eigen historie, maar ook die van de migratie, leren te reflecteren. De moslims in Duitsland moeten beslissen of ze met alle consequenties van dien deel willen uitmaken van de samenleving of dat ze de geschiedenis in willen gaan als de eerste groep migranten, die het land, dat hen heeft opgenomen, verachten. Sarrazin roept de moslims er ook toe op: ”Laat zien wat jullie kunnen.”

Necla Kelek

Bron: http://europenews.dk/de/node/34848/

Vertaald uit het Duits door: E.J. Bron