Oxfam Novib subsidieerde de extremistische oprichter van Nederland Bekent Kleur

Update 2: Oxfam Novib steunde ‘omgekeerde ontwikkelingshulp’ van Milli Görüs klik hierr.

Plus update: 16.11.2009 Een Ander Joods Geluid hangt ook aan de subsidiekraan van Oxfam Novib

Prima dat er Joden zijn met kritiek op het keiharde Israëlische beleid in Gaza en op de Westoever. Uitstekend dat ze kanttekeningen zetten bij het arrogante optreden van orthodox-joodse kolonisten. Heel jammer dat ze in het geval van Een Ander Joods Geluid (EAJG) in hun kritiek op Israël blind zijn voor het antisemitisme van fundamentalistische terreurbewegingen als Hezbollah en Hamas. Laatstgenoemde organisatie heeft het doden van alle Joden in het handvest opgenomen.

Als eventueel donateur is het goed te weten dat ook Een Ander Joods Geluid subsidies ontvangt van Oxfam Novib. In 2008 ontving EAJG 50.000 euro, zo blijkt uit een werkplan. Dit alles onder de noemer 'maatschappelijke en politieke participatie'. Op de site van Oxfam Novib vindt u bij het thema Maatschappelijke en politieke participatie artikelen over rechten van meisjes in Zimbabwe en legalisering van abortus in Peru. Voor de steun aan EAJG zult u de jaarverslagen en databases moeten uitpluizen. Blijft de vraag waarom een politieke pressiegroep, die de straat opgaat met clubs als de Internationale Socialisten, het KMAN, de NCPN, SAP/Grenzeloos en Milli Görüs, moet worden gesubsidieerd met ontwikkelingsgeld. Is het schreeeuwen van 'Hamas, Hamas, alle Joden aan het gas' door opgewonden demonstranten tegenwoordig ook al een vorm van maatschappelijke en politieke participatie?

Van de subsidies van Oxfam Netwerk naar het extreemlinkse netwerk rond René Danen en de Internationale Socialisten profiteerden ook de Stedelijke Marokkaanse Raad en Emcemo. Leider van deze organisaties was Abdou Menebhi, oprichter van Nederland Bekent Kleur en herdenker van Hamas-sjeik Ahmed Yassin. Zelfs een geflopt project in Marokko, waarbij de gemeente Amsterdam bijna twee miljoen euro verspeelde, was geen aanleiding om de geldkraan dicht te houden.

December Doneermaand komt er aan. Daarom reageren ze bij de ontwikkelingssamenwerkingsorganisatie Oxfam Novib zeer nerveus op de recente publicaties van Bjorn op website De Dagelijkse Standaard. Deze student ontdekte dat een deel van het geld niet wordt besteed aan projecten in de Derde Wereld, maar belandt bij actiegroepen uit het netwerk van beroepsactivist René Danen.

Het gaat overigens om relatief kleine bedragen op een begroting van 170 miljoen euro. Toch zullen donateurs en belastingbetalers er vreemd van opkijken dat Oxfam Novib politieke actiegroepen als Nederland Bekent Kleur, Genoeg is Genoeg, Stop de Oorlog en Nederlands Sociaal Forum heeft ondersteund. Op de homepage van de ‘ambassadeurs van het zelfdoen’ staat immers geen foto van René Danen met megafoon, maar een foto van een straatarm dorp in Afrika. Oxfam Novib zag zich vanwege negatieve reacties uit de achterban genoodzaakt om een reactie op de online publicaties te geven.

De verdediging is niet overtuigend. Oxfam Novib subsidieert Nederlandse activiteiten omdat ook in Nederland veranderingen nodig zijn, als we iets aan armoede willen doen. “Bewustwording over hoe ons leven hier samenhangt met de problemen daar is het doel van onze activiteiten in Nederland.”

De organisatie wringt zich in allerlei bochten om uit te leggen, waarom onder deze noemer de stichting Nederland Bekent Kleur (NBK) werd gesubsidieerd. NBK staat onder leiding van René Danen, sinds kort kandidaat-lid van het partijbestuur van GroenLinks. Hij werkt nauw samen met de extreemlinkse Internationale Socialisten (IS). Zijn strijd voor een kleurrijke samenleving bestaat vooral uit partijpolitieke actie, eerst tegen de LPF van Pim Fortuyn, tegenwoordig tegen de PVV van Geert Wilders. In 2008 deelde Oxfam Novib een subsidie van 2000 euro uit voor een manifestatie, die Nederland Bekent Kleur organiseerde op de jaarlijkse dag tegen het racisme.

Bijna alle politieke partijen bleven weg omdat het een eenzijdig tegen Wilders gerichte betoging was. Oxfam Novib zag het anders: “Deze manifestatie wilde Nederlanders in een tijd van politieke verharding oproepen tot verdraagzaamheid en samenwerking. Dit type activiteiten steunen, past in onze opvatting dat verdraagzaamheid en solidariteit een voorwaarde is voor een vreedzame en rechtvaardige wereld.”

Toppunt van verdraagzaamheid bij deze manifestatie was een optreden van de rapper Appa, die meent dat de aanslagen van 11 september in scène zijn gezet door George Bush (zie update). Over Wilders zei Appa eerder: “Als iemand een kogel door z’n fucking kop schiet, vind ik dat niet erg.” Oxfam Novib legt niet uit wat het subsidiëren van een manifestatie, waarvan deze haatrapper een artistiek hoogtepunt vormde, heeft bijgedragen aan een vreedzame en verdraagzame wereld.

Zwakke uitleg over trotskiste Aouragh

Onbevredigend is ook de uitleg over de aanwezigheid van Miriyam Aouragh in de Round Table, een commissie van externe deskundigen. Aouragh is, zoals ze zelf schrijft op het Allochtonenweblog, actief bij Nederland Bekent Kleur en Internationale Socialisten. Oxfam Novib stelt dat met opzet mensen met verschillende (politieke) achtergronden in de Round Table zitting nemen.

Waarom uitgerekend Aouragh is binnengehaald, blijft onduidelijk. De voorvrouw van de Internationale Socialisten was op 13 april 2002 een van de sprekers tijdens een rumoerige Palestina-demonstratie in Amsterdam. De betoging was een ongekende uitbarsting van antisemitisme. “Amsterdam is niet meer van de Joden”, tekende het Algemeen Dagblad op uit de mond van een betoger.

Grijze Wolven, PKK, HTIB, KMAN, Milli Görüs, Palestina Komitee, Al Aksa-militanten, imams, politici van PvdA, D66, GroenLinks en SP, en ook van Amsterdam Anders (het partijtje van René Danen) vonden elkaar in een gemeenschappelijk protest tegen de Israëlische bezettingspolitiek, zo staat in een opsomming van Zeeburg Nieuws. Een van de sprekers was GroenLinks-Kamerlid Farah Karimi, de huidige directeur van Oxfam Novib. Na afloop klaagde Aouragh over het politieoptreden en ging ze voorbij aan de talloze antisemitische incidenten.

In augustus 2003 braken rellen uit op het Mercatorplein in Amsterdam-West na een opruiende toespraak van Aouragh. Op 27 april 2004 voerde de vooraanstaande trotskiste het woord op een herdenking van sjeik Achmed Yassin, oprichter van de antisemitische terreurbeweging Hamas. Deze voorbeelden van vreedzaamheid en verdraagzaamheid waren genoegzaam bekend, toen Oxfam Novib Aouragh ‘namens het Nederlandse publiek’ opnam in de Round Table. Ik vrees dat veel donateurs daarom geen genoegen nemen met de uitleg van Oxfam Novib.

Bij de herdenking van de beruchte terreursjeik Yassin waren meer organisaties betrokken. Op de Dam in Amsterdam voerde ook Nabil Marmouch het woord, voorzitter van de Nederlandse tak van de extremistische en antisemitische Arabisch Europese Liga (AEL). Van de partij waren ook het Komitee Marokkaanse Arbeiders Nederland (KMAN), de Palestijnse Gemeenschap Nederland en de vrij onbekende organisatie Emcemo.

Held van de hongerstakers

Menebhi was inmiddels voorzitter af van het KMAN en betrokken bij twee andere organisaties, het eerder genoemde Emcemo en de Stedelijke Marokkaanse Raad (SMR). Hij was ook zeer actief in het door René Danen geleide Nederlands Sociaal Forum. Menebhi was bovendien initiatiefnemer van Genoeg is Genoeg, een bundeling van Turkse en Marokkaanse organisaties die in september 2005 een landelijke demonstratie organiseerde tegen het vreemdelingenbeleid van minister Rita Verdonk. In dit geval ging de Novib-subsidie van 7500 euro naar de Turkse arbeidersvereniging HTIB. GroenLinkser Mohamed Rabbae kreeg het voorzitterschap.

Met Emcemo belanden we bij een andere ontvanger van Oxfam Novib-subsidies uit het links-extremistische wereldje rond René Danen en de Internationale Socialisten. Emcemo staat voor Euro-Mediteraan Centrum voor Migratie en Ontwikkeling. De organisatie ontving in 2006 een subsidie van 35.000 euro van Oxfam Novib als bijdrage aan een debat over Marokkaanse migratie.

Volgens de beschrijving was Emcemo ‘een onafhankelijke informatie- en expertisecentrum dat zich richt op de relatie tussen Euromediterrane migratie en de ontwikkeling van de herkomstgebieden van migranten, waarbij de focus ligt op het bereiken van de bevolking in de landen van herkomst, de migranten in Europa zélf en op het bevorderen van de samenwerking tussen deze twee groepen’. Emcemo kreeg de subsidie voor het organiseren van ‘transnationale’ debatten in Nederland en Marokko.

Een van de hoofddoelstellingen van Emcemo was ‘het bevorderen van de sociaal-maatschappelijke (onderwijs, arbeidsmarkt) en politieke participatie van de Marokkaanse en andere migrantengemeenschappen in Nederland’. De argeloze bezoeker van de Linkis-site zal niet vermoeden dat de politieke participatie vooral bestond uit nauwe samenwerking met de AEL en de Internationale Socialisten. Onvermeld blijft ook de naam van Abdou Menebhi, de onbetwiste leider van Emcemo, een activist met een lange carrière en een man met veel gezag onder de Marokkanen van de eerste generatie.

Menebhi maakte in 1975 naam als leider van een hongerstaking van 182 illegaal in ons land verblijvende Marokkanen. De met uitzetting bedreigde gastarbeiders konden rekenen op een grote sympathie uit de Nederlandse samenleving. Ze vonden onderdak in de Amsterdamse Mozes en Aaronkerk. Na een drie jaar voortslepende strijd behaalden ze de overwinning. De uitzetting ging niet door. Het was ‘the finest hour’ van Menebhi. Onlangs nog werd hij in het zonnetje gezet tijdens een emotionele reünie van de hongerstakers in de Mozes en Aaronkerk.

Voortrekker van Nederland Bekent Kleur

Uit deze hongerstaking kwam het Komitee Marokkaanse Arbeiders in Nederland voort met Menebhi als voorzitter. In de jaren daarna was er bijna geen demonstratie in de hoofdstad waar het KMAN niet bij betrokken was. Het Komitee kwam regelmatig in het geweer tegen de Amicales, de verlengde arm van de dictatoriale koning Hassan II.

Bij het actievoeren wisselden de fronten regelmatig. Zo botste Menebhi in 1993 met het Nederlands Centrum Buitenlanders (NCB) van Mohamed Rabbae. Het uiterst linkse KMAN zocht opeens toenadering tot de Marokkaanse moskeeorganisatie UMMON, achteraf bezien het begin van een toenemende samenwerking tussen seculier extreemlinks en de orthodoxe islam. (Premier Lubbers zei bij die gelegenheid overigens dat het seculiere NCB invloed moest afstaan aan religieuze organisaties.)

Menebhi kreeg in die tijd ook bekendheid buiten de kring van Marokkaanse Nederlanders. Hij was in 1992 als voorzitter betrokken bij de oprichting van Nederland Bekent Kleur. De organisatie ontstond uit verontrusting over de opkomst van extreemrechtse groeperingen. NBK begon als een breed samenwerkingsverband van kerken, vakbonden en actiegroepen. Het duurde niet lang of René Danen nam de macht over en bracht de stichting in zeer links vaarwater. Later bouwde hij NBK om tot actiegroep tegen Fortuyn.

Menebhi zorgde in november 2000 voor een incident door in zijn toespraak bij de herdenking van de Kristallnacht ongevraagd over de Palestijnse kwestie te beginnen. Een geërgerde Jacques Grishaver, voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité, haalde de NBK-activist van het podium tot grote woede van René Danen. “Ik riep op mét joden aan vrede te werken”, zei Menebhi, die vier jaar later mét Aouragh de antisemitische terreursjeik Yassin zou herdenken.

Emcemo zij aan zij met de extremisten

Menebhi was inmiddels voorzitter af van het KMAN en betrokken bij twee andere organisaties, het eerder genoemde Emcemo en de Stedelijke Marokkaanse Raad (SMR). Hij was ook zeer actief in het door René Danen geleide Nederlands Sociaal Forum. Menebhi was bovendien initiatiefnemer van Genoeg is Genoeg, een bundeling van Turkse en Marokkaanse organisaties die in september 2005 een landelijke demonstratie organiseerde tegen het vreemdelingenbeleid van minister Rita Verdonk. In dit geval ging de Novib-subsidie van 7500 euro naar de Turkse arbeidersvereniging HTIB. GroenLinkser Mohamed Rabbae kreeg het voorzitterschap.

Allemaal Anders, Allemaal Gelijk, was een ander Menebhi-initiatief, waarvoor Oxfam in 2006 7500 euro wilde betalen aan de HTIB. Net als bij eerdere migrantenplatforms was er steeds een gebrek aan geschoolde vrijwilligers. Zoals wel vaker konden Danen en de Internationale Socialisten hierin voorzien in ruil voor invloed.

Menebhi’s eigen organisaties SMR en Emcemo mochten zich eveneens verheugen in de gunsten van Oxfam Novib. In 2005 ontving de SMR 22.500 euro voor het project ’Allemaal anders, allemaal gelijk’. SMR en HTIB organiseerden hiermee de Internationale Dag Tegen Racisme.

Zowel SMR als Emcemo zaten tot over hun oren in het linkse activisme. De twee organisaties van Menebhi deden in december 2000 mee aan de betoging Vrijheid voor Palestina zo blijkt uit deze oproep. De deelnemende organisaties vormen een soort Who is Who? van extreem links. De oproep werd onder meer ondersteund door de Internationale Socialisten, het KMAN en de Turkse vereniging HTIB. KMAN en HTIB waren inmiddels nauw verbonden aan de IS. Individuele ondertekenaars waren GroenLinks-Kamerlid Mohamed Rabbae en PvdA-raadslid Fatima Elatik.

Het ging om ‘een waardige demonstratie’, volgens dit bericht. Het was kennelijk nodig om dit te benadrukken, want twee maanden daarvoor was een KMAN-betoging nog behoorlijk uit de hand gelopen. Op het Waterlooplein in de voormalige Jodenbuurt klonk toen de leus ’Hamas, Hamas, alle Joden aan het gas’. Dit keer was er een ordedienst, die regelmatig moest ingrijpen om te voorkomen dat jonge demonstranten deze leus opnieuw zouden aanheffen voor het oog van de tv-camera’s.

Menebhi, Emcemo en SMR waren eveneens (met KMAN en AEL) in 2003 betrokken bij de demonstratie op het Mercatorplein na de dood van Driss Arbib, dezelfde demo die zo uit de hand liep na de toespraak van Aouragh.

Internationale Socialisten, KMAN, AEL en Emcemo vormden in die periode een soort viereenheid, zoals bij de beruchte herdenking van Hamas-sjeik Yassin in april 2004. Het extremistische straatrumoer was voor Oxfam Novib geen aanleiding om van subsidiëring van Emcemo en SMR af te zien.

Miljoenendebacle met jongerenproject

Zelfs de kostbare mislukking van een bouwproject in de Marokkaanse kustplaats Larache vormde geen hinderpaal voor subsidiëring door Oxfam Novib. Menebhi nam in 2001 het initiatief voor het bouwproject, waarbij Amsterdamse probleemjongeren van Marokkaanse afkomst huizen zouden bouwen volgens het Airstone-procedé, een nieuwe bouwtechniek.

In het begin kwamen er nog enthousiaste verslagen uit Larache over de jongeren, die als bouwvakker aan hun status werkten. Maar het optimisme verdween snel. De dure, in Suriname voor bijna drie ton aangeschafte apparatuur werkte niet. Bij de plaatselijke bouwmarkt waren betere materialen te koop. Slechts tien van de 164 geplande huizen werden afgebouwd. Van de 63 deelnemers stroomden er welgeteld zes door naar een opleiding of baan. Niemand ging de bouw in.

Reïntegratiebureau NV Werk, onderdeel van de gemeente Amsterdam en geleid door de voormalige Maagdenhuis-bezetter en autocoureur Paul Verheij, stak 1,6 miljoen euro in deze flop. Het ging dus om 25.000 euro per jongere en 160.000 euro per opgeleverd huis. Helaas was de kwaliteit van deze huizen nog minder dan men in de sloppen van Larache gewend was. Toen het geld op was, vroeg Emcemo nog eens drie ton subsidie aan. Daarop stelde de gemeente een onderzoek in met vernietigende uitkomst.

Volgens Menebhi klopte er niets van dit rapport. Zijn protesten tegen het dichtdraaien van de geldkraan leverden echter niets op. De leden van de raadscommissie voor Werk en Inkomen stelden op 11 maart 2004 onthutst vast dat bij elkaar twee miljoen euro was verspeeld in een project voor ontwikkelingssamenwerking, een terrein waarop de gemeentelijke NV Werk geen enkele expertise bezat. Uiteindelijk betaalde de gemeente 150.000 euro aan een plaatselijke aannemer in Larache om de resterende 54 huizen af te bouwen.

De ontwikkelingsorganisaties (Oxfam) Novib en Cordaid subsidieerden eerder een ander Marokkaans project van Emcemo en NV Werk, zo blijkt uit het jaarverslag van Novib over 2000. Toen konden jongeren ervaring opdoen op het gebied van automatisering en juridische hulpverlening.

Subsidies voor 'transnationale' debatten

Oxfam Novib verleende de eerder genoemde subsidie van 35.000 euro aan Emcemo ondanks het Airstone-debacle en de nauwe samenwerking met de AEL en de Internationale Socialisten. In 2007 kreeg Emcemo nog eens 9804 euro voor een herdenking van de overleden activist Driss Benzekri, die een belangrijke rol had gespeeld in het proces van verzoening tussen koning Mohammed VI en de linkse oppositie in Marokko .

Het door Oxfam Novib ondersteunde ‘transnationale’ debatproject kreeg de naam Al-Monadara. Er kwamen ook subsidies los van de Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO, 35.550 euro) en het Forum voor Democratische Ontwikkeling.

Opmerkelijk was dat de gemeente Amsterdam Emcemo bleef sponsoren in de periode 2006-2007. De gemeente had namelijk twee brieven ontvangen van Capacc Accountants BV (gedateerd op 9 december 2003 en 5 januari 2004), waarin op ernstige tekortkomingen werd gewezen in de financiële administratie van Emcemo’s geldverslindende Airstone-project. Uit een overzicht over 2005-2007 van de Bijzondere subsidieverordening integratie en participatie (SIP) van de gemeente Amsterdam blijkt dat Emcemo desondanks in 2006 een projectsubsidie ontving van 7868 euro, en in 2006 en 2007 een periodieke subsidie van respectievelijk 22.425 en 27.625 euro.

De debatten van Al-Monadara leverden een rapport op van honderd bladzijden. Volgens de verslaglegging van Roemer van Oordt waren ‘de belangrijkste conclusies over de uitvoering en de inhoudelijke aspecten van het project in het algemeen positief‘. Het verslag van Van Oordt had overigens een hoog wc-eend-gehalte, want hij was zelf beleidscoördinator van Emcemo.

De in het buitenland wonende Joodse Marokkanen waren overigens niet uitgenodigd voor het einddebat in Rabat, zo blijkt uit een protestbrief van de Fédération Mondiale du Judaisme Marocain aan de Marokkaanse Adviesraad voor Mensenrechten.

Inmiddels heeft Menebhi een nieuwe organisatie, het Transnational Migrant Platform, een internationale krachtenbundeling rond de thema’s migratie, duurzame ontwikkeling en mensenrechten. Menebhi heeft in Cordaid en NCDO nieuwe geldschieters gevonden voor zijn conferenties. De website van Emcemo is buiten werking.

Activist wordt adviseur van de koning

Menebhi heeft inmiddels ook andere bezigheden. Hij is adviseur van de Marokkaanse koning Mohammed VI. Eerst zat hij samen met het PvdA-Kamerlid Khadija Arib in de Adviesraad voor Mensenrechten (CCDH). Daarna was hij een van de vier Nederlandse Marokkanen, die werd opgenomen in de Raad van de Marokkaanse gemeenschap in het buitenland (CCME) - ook wel Marokko's zeventiende provincie genoemd.

Het was een opmerkelijke ommezwaai. In 2000 ging Menebhi nog namens de Stedelijke Marokkaanse Raad te keer tegen Ahmed Aboutaleb, destijds directeur van het multiculturele instituut Forum. De aanleiding was Aboutalebs kortstondige lidmaatschap van een koninklijke adviescommissie voor economische zaken. Inmiddels is de oprichter van het KMAN overtuigd van de goede bedoelingen en de hervormingsgezindheid van Mohammed VI.

Menebhi was dankzij de succesvolle hongerstaking jaren lang een man met groot gezag in de ‘Marokkaanse gemeenschap‘. Terwijl een jongere generatie op het veilige pluche belandde van de politiek en het welzijnswerk, bleef de veteraan nog vele jaren volharden in het gesubsidieerde activisme.

Daarbij streed hij niet alleen voor lotsverbetering van de Marokkanen in Nederland, maar vooral ook tegen het brute regime van koning Hassan II. Drie maal werd hij in elkaar geslagen door leden van de Amicales. De voormalige vakbondsman mocht 23 jaar lang niet naar zijn geboorteland reizen. Het moet voor de langjarige activist Menebhi een genoegdoening zijn, dat Hassans zoon Mohammed VI nu een beroep op hem heeft gedaan en op andere ooit door de geheime dienst vervolgde linkse tegenstanders van zijn vader.

Carel Brendel